“Ik had geen verlangen meer om verder te leven want ik was alles kwijtgespeeld. Ik dacht dat ik gek zou worden.”
De stem van Ishmael Beah trilt wanneer hij terugdenkt aan zijn tijd als kind te midden een van de dodelijkste gewapende conflicten uit de recente geschiedenis. Maar intussen kon hij zijn verhaal over heel de wereld vertellen, zowel aan heel invloedrijke mensen als aan kinderen die net als hij waren gerekruteerd door een gewapende groepering.
De burgeroorlog in Sierra Leone duurde 11 jaar. Meer dan 50.000 mensen lieten het leven, en duizenden kinderlevens raakten onherstelbaar beschadigd. In 1991 verloor Ishmael, net als vele andere kinderen, zijn naaste familie – zowel zijn ouders als zijn broers. Enkele maanden later, op 13-jarige leeftijd, werd hij met geweld gerekruteerd door een gewapende groepering en werd hij een kindsoldaat.
“Een kind zijn in tijden van oorlog is moeilijk. Je leert je snel aan te passen aan de waanzin; je moet je wel aanpassen aan je situatie om te overleven, en vaak word je blootgesteld aan extreem geweld waarvan je niet eens wist dat het bestond,” vertelt Ishmael, die jaren later zijn memoires neerschreef in een boek getiteld ‘A long way gone’.
“Er waren heel wat moeilijkheden; we hadden veel wapens, munitie en drugs, maar geen voedsel, geen medicijnen. Als je je familie hebt verloren, leer je tot deze groep te behoren – maar om tot de groep te behoren moet je geweld plegen. Geweld wordt dé manier om je loyaliteit te tonen.”
Voor Ishmael eindigde de dodelijke spiraal van geweld toen een groep mensen kwam die om de onmiddellijke demobilisatie van alle kindsoldaten vroeg.
“Ik herinner me nog levendig dat ze iets droegen waar UNICEF op stond, en een logo van een persoon met een baby”, zegt Ishmael. “Ze staken ons in een auto en vertelden ons dat we weer kinderen zouden worden.”
Op dat moment begon er een nieuw transformatieproces voor de jonge Ishmael. Het was geen gemakkelijke weg, want geweld en wantrouwen waren een tweede natuur geworden.
Hij herinnert zich nog steeds hoe vijandig hij was tegen zijn eerste leerkrachten, en de angst die hij voelde toen zijn geweer werd afgepakt. “Ik was zeer ongerust, want ik wist wat het betekende om geen wapen te bezitten in de context die ik kende.”
Ishmael verbleef acht maanden in een demobilisatiecentrum in Freetown gesteund door UNICEF, en traag maar zeker wist hij de oorlog te boven te komen. De vriendelijkheid van de mensen die hij daar ontmoette veranderde de manier waarop hij de wereld zag. Op dat moment had UNICEF ook zijn oom Tommy opgespoord. Ook al had Ishmael hem nog nooit ontmoet, toch was de reünie een sterk emotioneel moment.
“De interventies van UNICEF gaven me hoop. Ze hielpen me een zeer moeilijke situatie te boven te komen, en daardoor werd een andere toekomst voor me mogelijk” legt Ishmael uit.
Ishmael’s verhaal gaat verder met een reis naar het hoofdkwartier van de Verenigde Naties in New York, een ware openbaring. Hij leerde er dat zijn leven een bron van inspiratie kon zijn voor anderen. Een nieuwe dodelijke uitbraak van de oorlog in Sierra Leone volgde, wat zijn vastberadenheid om te blijven leven alleen maar versterkte.
Vandaag is Ishmael Beah Ambassadeur voor UNICEF en helpt hij de boodschap van het belang van de rechten van kinderen over te brengen.
“Na mijn ervaring als kindsoldaat vroeg ik me af wat ik kan doen om iets terug te geven en kindsoldaten te doen begrijpen dat er andere mogelijkheden zijn aan de andere kant?” legt Ishmael uit. “Ik besloot dat ik een voorbeeld wilde zijn, voor mensen die uit de strijd komen, maar ook voor mensen die ex-kindsoldaten begeleiden.