Veel Afghaanse gezinnen kunnen zich geen elektriciteit veroorloven. In plaats daarvan verbranden ze thuis kolen, afval, plastic en rubber om zich warm te houden tijdens de koude wintermaanden. Oude voertuigen en generatoren die draaien op brandstof van slechte kwaliteit, stoten enorme hoeveelheden giftige stoffen uit in de lucht boven de stad. 

Kaboel, een stad met ongeveer zes miljoen inwoners, is daardoor een van de meest vervuilde steden ter wereld. Kinderen en bejaarden lopen er een verhoogd risico op infecties van de luchtwegen, zoals longontsteking, door de fijne stofdeeltjes die in de lucht hangen, afkomstig van de verbranding van fossiele brandstoffen en andere milieuverontreinigende stoffen.

Kindersterfte door longontsteking is de belangrijkste doodsoorzaak bij kinderen en komt het vaakst voor in de armste landen ter wereld.

In januari 2020 was UNICEF een van de organiserende partijen van het Global Forum on Childhood Pneumonia, het eerste forum om dit thema op de internationale agenda te plaatsen en om wereldleiders te mobiliseren maatregelen te nemen om het aantal sterfgevallen door longontsteking terug te dringen.

Bangladesh is een van de landen die het kwetsbaarst zijn voor de gevolgen van klimaatverandering. De luchtverontreiniging in Dhaka, de hoofdstad van Bangladesh, is een grote oorzaak van gezondheidsproblemen zoals als astma, bronchitis en andere luchtwegeninfecties en ziekten die langdurige schade kunnen berokkenen aan de gezondheid en het welzijn van kinderen. 

Studies hebben aangetoond dat luchtverontreiniging de cognitieve ontwikkeling kan beïnvloeden. Kinderen die in een vervuilde omgeving wonen hebben een verminderde longcapaciteit en kunnen later in hun leven ademhalingsproblemen krijgen.
 

Om het bewustzijn rond klimaatverandering te verhogen en te hameren op de dringende noodzaak om actie te ondernemen zette UNICEF in Bangladesh Generation Parliament op. 

We brachten 300 kinderen uit heel Bangladesh samen om hun eisen en bezorgdheden over het klimaat en het beleid errond te bespreken met de verkozen vertegenwoordigers. Ook raadpleegden we 1 miljoen Bengaalse kinderen over klimaatverandering en manieren om hun toekomst veilig te stellen.

Samela, 24 jaar, woont in Manaus, Brazilië en maakt deel uit van de inheemse Sateré-Mawé gemeenschap. De biologiestudente is ook klimaatactiviste en heeft daar een diepgewortelde motivatie voor:

“Ik ben ervan overtuigd dat we een verlengstuk van de natuur zijn: als de natuur sterft, sterven wij ook. Mijn wortels in de inheemse cultuur van het Amazonegebied zijn mijn belangrijkste inspiratiebron. We zijn de belangrijkste verdedigers van het Amazonegebied, dat wordt bedreigd door illegale houtkap, bosbranden en mijnbouw. Voor ons is de strijd tegen de klimaatverandering een kwestie van overleven.”

Samela maakt deel uit van "Fridays for Future" in Brazilië, waar ze acties op touw zet om de natuur te beschermen. Ze is ook een van de 200.000 jongeren die UNICEF consulteert om zijn strategische vijfjarenplan op te stellen dat de richting bepaalt van ons werk in meer dan 190 landen en gebieden. Dringende actie tegen klimaatverandering komt daarbij als een duidelijke prioriteit uit de bus. 

Overstromingen zijn een voortdurende uitdaging voor de bevolking van Cambodja, een land dat erg kwetsbaar is voor natuurrampen. In 2020 werd het land getroffen door de ergste overstromingen in bijna tien jaar. 900.000 mensen werden in hun levensonderhoud bedreigd, scholen gingen dicht, de voedselonzekerheid nam toe en het risico op door water overgebrachte ziekten was groot. 

UNICEF zette mee zijn schouders onder het responsplan van de regering om onmiddellijke hulp te bieden aan de slachtoffers van de overstromingen. We hielpen meer dan 250.000 mensen in de zwaarst getroffen gebieden door zuiver water, EHBO-materiaal en hygiënekits te verdelen. Ook leverden we schoolboeken aan lagere en middelbare scholen om ervoor te zorgen dat de lessen zo snel mogelijk weer konden opstarten.

Op dit moment lopen 330 miljoen kinderen (1 op de 7 kinderen wereldwijd) groot gevaar te maken te krijgen met rivieroverstromingen. Dit aantal zal nog toenemen naarmate gletsjers smelten en de neerslag intenser wordt door hogere gemiddelde temperaturen.
 

Sim Som, 61, gebruikt het Early Warning System -  © People In Need/Cambodia

UNICEF investeert daarom in zogenaamde ‘Early Warning Systems’, om mensen die gevaar lopen zo snel mogelijk te informeren. In plaats van het waterpeil handmatig te monitoren, gebeurt dit met sensoren. Waarschuwingsberichten worden automatisch verzonden naar geregistreerde gebruikers om hen op de hoogte te stellen dat het waterpeil een kritiek niveau bereikt. Het systeem maakt gebruik van audioberichten in plaats van tekst zodat ook wie niet kan lezen bereikt wordt. De technologie voor het open-source platform dat hiervoor gebruikt wordt, RapidPro, werd op punt gesteld door het UNICEF innovatiecentrum. 

Door hevige regenval en felle wind overstroomde in oktober 2020 de Mutahyo rivier in de Democratische Republiek Congo . Verschillende dorpen en landbouwgebieden kwamen onder water te staan. Tachtig procent van de akkers in het Masisi-gebied werden gedeeltelijk of volledig vernield en vee en voedselvoorraden werden weggespoeld.

De overstromingen veroorzaakten ook schade aan huizen, winkels, kerken en scholen. 550 gezinnen werden dakloos en leraren en ouders maakten zich zorgen dat kinderen niet aan het schooljaar zouden kunnen beginnen. 
 

UNICEF ondersteunde de regering om de scholen veilig te heropenen waardoor 3,6 miljoen kinderen konden terugkeren naar de schoolbanken. Ook herstelden en bouwden we watervoorzieningsinfrastructuur en handwasgelegenheden en leverden we hygiënekits aan de getroffen bevolking.

Wereldwijd investeert UNICEF in schoolinfrastructuur die bestand is tegen rampen maar ook in oplossingen zoals digitaal leren om te voorkomen dat het leerproces van kinderen wordt verstoord na een ramp. 

Deze meisjes staan voor de ingang van het nieuwe toilet dat aan hun huis werd gebouwd in Tegaldowo op Java, Indonesië. Overstromingen komen er regelmatig voor als gevolg van de klimaatverandering, vooral tijdens het regenseizoen van november tot maart. Door het water en het slijk dat de huizen binnenloopt worden de toiletten onbruikbaar en moeten mensen hun behoefte in openlucht doen. 

Met de steun van UNICEF maakte de Indonesische regering een prioriteit van universele toegang tot sanitaire voorzieningen. De nieuwe overstromingsbestendige toiletten werden 50 cm hoger geplaatst dan de vorige. 

Dankzij de verbeterde hygiënische omstandigheden, lopen de meisjes minder risico diarree te krijgen en groeiachterstand op te lopen. 

De enige langetermijnoplossing voor de klimaatcrisis is de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen, maar er zijn ook heel wat maatregelen waarmee kinderen minder kwetsbaar worden voor de gevolgen van klimaatrampen, door te investeren in degelijke water-, sanitatie- en hygiëneoplossingen  (WASH) en de klimaatrisico’s in acht te nemen bij het bouwen van infrastructuur. 

In de komende 30 jaar zal de wereld naar schatting vier keer meer plastic produceren dan voorheen. Het spreekt voor zich dat zonder een uitgekiend plasticafvalbeheer de milieu- en gezondheidsproblemen niet te overzien zullen zijn. Het grondwater wordt verontreinigd, afvoerkanalen raken verstopt door het afval met overstromingen als gevolg en het verbranden van het plastic afval zorgt voor luchtverontreininging.

In Abidjan, de grootste stad van Ivoorkust, is polutie door plastic afval een groot probleem. Dagelijks wordt er 288 ton plastic afval geproduceerd. 
 

Om de plastic vervuiling tegen te gaan, ging UNICEF een partnerschap aan met Conceptos Plasticos, een Colombiaanse ecologische startup die plastic afval omzet in kosteneffectieve, duurzame en gemakkelijk te monteren bouwmaterialen voor nieuwe scholen. Daarmee wordt een dubbel probleem in Ivoorkust aangepakt: het plastic afval en het tekort aan klaslokalen. 

Miljoenen afvalverzamelaars die informeel op stortplaatsen en in de straten van steden werken over de hele wereld werken, kunnen op die manier een belangrijke partner worden op het gebied van afvalbeheer.
 

UNICEF gaat nog een stap verder met dit project. De scholen waar de nieuwe klaslokalen worden gebouwd uit gerecycleerd plastic afval, worden getransformeerd in groene scholen. Kinderen leren er tuinieren, bomen planten en allerlei goede gewoonten om de planeet te beschermen. Een van de doelstellingen van het "Groene scholen" -project is leerlingen de middelen te geven eco-ambassadeur te worden om ook hun omgeving te inspireren.

Kinderen staan in de rij in Mozambique, tijdens een voedseldistributie in het Tica Relocation Center, 80 kilometer van de stad Beira. 

Door de zware stortregens, de storm en de overstromingen die tropische cycloon Eloise veroorzaakte, raakte heel wat landbouwgrond, vitale infrastructuur en duizenden huizen verwoest. Voor veel gezinnen die nog aan het herstellen waren van cycloon Idai die minder dan twee jaar geleden toesloeg, was het de klap te veel. Velen verloren alles in de storm en hadden alleen nog de kleren die ze aanhadden toen ze in het opvangcentrum aankwamen.

Voor Eloise op 23 januari 2021 aan land kwam, waren de noodhulpteams van UNICEF al ter plaatse met medische voorraden en hygiënekits. Ook zetten we tenten op voor ontheemde gezinnen. Omdat er een groot risico is op diarree en cholera na overstromingen, focuste UNICEF samen met de overheid op de levering van veilig drinkwater.

Wereldwijd leven 400 miljoen kinderen in gebieden die in hoge mate zijn blootgesteld aan tropische cyclonen. Door warmere oceaantemperaturen en een stijgende zeespiegel zal de frequentie van zware cyclonen waarschijnlijk nog toenemen

Hoewel het niet mogelijk is cyclonen te voorkomen, kunnen wel beschermende maatregelen worden genomen om de kwetsbaarheid van kinderen te verminderen door te investeren in doeltreffende waarschuwingssystemen. Kinderen moeten ook worden voorbereid zodat ze weten hoe ze moeten reageren wanneer een cycloon wordt verwacht. Verbeteringen aan de infrastructuur van ziekenhuizen en scholen om ze cycloonbestendig te maken, kan ook de risico’s voor kinderen verminderen.  
 

In 2020 werd het oosten van Oekraïne geteisterd door bosbranden waarbij duizenden hectaren bos in vlammen opgingen.
Dankzij het UPSHIFT-programma van UNICEF herstellen jongeren in Oost-Oekraïne hun plaatselijke bos. De zestienjarige Sofia Ionina, Alena Ivantsova en Daryna Pozdniakova zetten het 'Tree of Life'-project op om de stad groen en duurzaam te maken door zaden en bomen te planten. 

UPSHIFT is een programma van UNICEF dat jongeren vaardigheden te ontwikkelen die lokale gemeenschappen ten goede komen en tegelijk opportuniteiten creëren voor de jongeren zelf. Het stelt jongeren in staat om uitdagingen in hun gemeenschappen te identificeren en ondernemende oplossingen te bedenken om die aan te pakken.
 

Om de klimaatcrisis en de waterschaarste aan te pakken, is er meer nodig dan individuele inspanningen. Alleen als regeringen, bedrijven en wereldleiders nu een ambitieus, alomvattend klimaatbeleid voeren en dringend actie ondernemen, kunnen we de gevolgen van de klimaatcrisis beperken en een veilige en gezonde toekomst garanderen voor kinderen wereldwijd.

De tijd tikt. UNICEF dringt bij op regeringen, bedrijven en wereldleiders op volgende acties aan:

VERMINDER de uitstoot van broeikasgassen.

De wereld bevindt zich in een catastrofaal scenario van wereldwijde opwarming. In plaats van een algemene vermindering van de uitstoot van broeikasgassen tegen 2030 voorspellen de huidige ramingen dat die uitstoot nog zal toenemen. Regeringen moeten doortastende en dringende maatregelen nemen om de uitstoot van broeikasgassen dringend te verminderen en tegen 2050 een "netto-nul"-uitstoot te bereiken. 

VERHOOG investeringen om de veerkracht tegen klimaatrisico’s te verbeteren.

Om kinderen en gemeenschappen te beschermen tegen de ergste gevolgen van de klimaatverandering, moeten essentiële diensten zoals water, sanitaire voorzieningen, hygiëne, gezondheidszorg en onderwijs worden aangepast om bestand te zijn tegen extreme weersomstandigheden en klimaatschommelingen. Kinderen moeten ook klimaateducatie en groene vaardigheden verwerven om zich voor te bereiden op de gevolgen van de klimaatverandering. 

BETREK jongeren bij klimaatonderhandelingen.

Kinderen en jongeren zullen de verwoestende gevolgen van de klimaatverandering ondervinden, maar zij zijn er het minst verantwoordelijk voor. Zij hebben er recht op dat hun stem wordt gehoord. Regeringen moeten jongeren formeel betrekken bij alle nationale, regionale en internationale klimaatonderhandelingen en -beslissingen.